ISW: Пуцін «тармозіць» намаганні Трампа
- 26.03.2025, 8:23
Аналітыкі ацанілі дамоўленасці па энэргетыцы і Чорным моры.
Расейскі дыктатар Уладзімір Пуцін прадаўжае «тармазіць» намаганні прэзідэнта ЗША Дональда Трампа па спыненні агню ва Украіне, аб якім ЗША дамовіліся з Украінай. І нават нібыта пагадзіўшыся на часовае спыненне ўдараў па энэргетыцы і ў Чорным моры, Крэмль выставіў значную колькасць дадатковых патрабаванняў.
Зрэшты, Масква запатрабавала зняцця часткі санкцый, накладзеных на РФ праз поўнамаштабнае ўварвання ва Украіну. Пра што дамовіліся ЗША, Украіна і Расея пасля шэрагу двухбаковых перамоў і ці рэалістычнае спыненне агню, прааналізаваў Інстытут вывучэння вайны (ISW).
Нягледзячы на тое, што 25 сакавіка было заяўлена аб дасягненні прадстаўнікамі ЗША, Украіны і Расеі пэўных дамоўленасцей аб часовым спыненні агню па энэргетычнай інфраструктуры і Чорным моры, дэталі гэтых дамоўленасцей застаюцца незразумелымі, бо заявы кожнага з бакоў адрозніваюцца адна ад адной.
Так, Белы дом апублікаваў два паведамленні наконт гэтых перамоў: 25 сакавіка аб выніках кантактаў з украінскім бокам, а напярэдадні - аб тым, аб чым ішла размова падчас сустрэчы з расейцамі.
Крэмль і Украіна ў асобе міністра абароны Рустэма Умерава зрабілі ўласныя заявы.
Усе гэтыя заявы маюць некаторыя агульныя рысы, аднак змяшчаюць істотныя адрозненні ў шэрагу аспектаў. Так, супадае тэза аб тым, што Злучаныя Штаты, Украіна і Расея «пагадзіліся распрацаваць захады па выкананні» пагаднення прэзідэнта ЗША Дональда Трампа, прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага і расейскага дыктатара Уладзіміра Пуціна аб забароне ўдараў па энэргетычных аб'ектах Расеі і Украіны. Далей жа пачынаюцца рознагалоссі.
Зяленскі заявіў, што Украіна перадала Злучаным Штатам пералік «стратэгічных інфраструктурных аб'ектаў», якія Украіна хацела б абараніць па ўмовах спынення агню. Аднак гэты спіс наўпрост не згадваецца ні ЗША, ні ў расейскай заяве.
Крэмль жа абнародаваў сваю версію спісу расейскіх і ўкраінскіх аб'ектаў, наконт якіх расейская і амерыканская дэлегацыі нібыта дамовіліся, што яны падпадаюць пад дзеянне часовага спынення агню па энэргасістэме. Паводле версіі Масквы, у гэты пералік уваходзяць нафтаправоды і газасховішчы, у тым ліку электрастанцыі, трансфарматары і гідраэлектрастанцыі.
Таксама ў Крамлі заявілі, што часовае спыненне агню ўжо дзейнічае, пачалося яно нібыта з 18 сакавіка і прадоўжыцца 30 дзён, да 17 красавіка 2025 г. - у выпадку, калі не будзе дамоўленасці аб яго падаўжэнні. Таксама ў Маскве заявілі, што ў выпадку парушэння пагаднення адным з бакоў другі палічыць сябе свабодным ад абавязацельстваў.
Аналітыкі ISW пры гэтым адзначылі некалькі момантаў, якія значна ўскладняюць увасабленне дамоўленасцей у жыццё. Зрэшты, незразумелыя механізмы маніторынгу і разгляду заяў аб парушэнні рэжыму спынення агню. Таксама выклікаюць пытанні «розначытанні» па аб'ектах, на якія распаўсюджваецца забарона на ўдары. У Крамлі адзначылі толькі аб'екты энэргетычнай інфраструктуры. Таму незразумела, ці прадаўжаюцца дыскусіі аб спісе Зяленскага з іншымі неэнэргетычнымі аб'ектамі, якія ён хоча абараніць у рамках рэжыму спынення агню, ці Крэмль адхіліў прапанову Зяленскага.
Між тым, Умераў заявіў, што Украіна гатовая «арганізаваць асобную сустрэчу на тэхнічным узроўні для пачатку працы над механізмамі рэалізацыі» ўдараў і спынення агню ў Чорным моры, і што «на гэты момант усе бакі збіраюцца праінфармаваць адпаведнае кіраўніцтва, і мы неўзабаве абвесцім даты і час».
«Заявы Крамля і Умерава сведчаць аб тым, што Расея і Украіна, магчыма, яшчэ не прыйшлі да згоды наконт таго, ці набыло моц замірэнне з 25 сакавіка ці не», – падкрэслілі аналітыкі.
У заявах ЗША аб іх двухбаковых сустрэчах у Савудаўскай Арабіі, а таксама ў заяве Умерава зазначаецца, што Злучаныя Штаты, Украіна і Расея «пагадзіліся гарантаваць бяспечнае суднаходства, выключыць выкарыстанне сілы і прадухіліць выкарыстанне камерцыйных суднаў у ваенных мэтах у Чорным моры». А вось у Крамлі, нягледзячы на згадку, што ЗША і Расея пагадзіліся на такія мерапрыемствы ў рамках «Чарнаморскай ініцыятывы», падкрэсленая неабходнасць «адпаведных захадаў кантролю шляхам праверкі такіх суднаў».
Умераў падкрэсліў, што ўсе расейскія вайсковыя судны «па-за ўсходняй часткай Чорнага мора» будуць парушаць дух дасягнутага пагаднення, і што Украіна будзе расцэньваць такое перамяшчэнне як парушэнне абавязацельстваў па забеспячэнні бяспечнага суднаходства па Чорным моры і пагрозу сваёй нацыянальнай бяспецы, а такім чынам - рэалізаваць сваё права на самаабарону.
Ва ўсіх тэкстах аб выніках двухбаковых сустрэч ад 23 да 25 сакавіка адзначалася, што бакі «вітаюць намаганні трэціх краін з мэтай падтрымкі імплементацыі энэргетычных і марскіх пагадненняў» і што ўсе бакі «будуць прадаўжаць працаваць над дасягненнем моцнага і працяглага міру». Таксама Белы дом і Умераў заявілі, што Злучаныя Штаты і Украіна «пагадзіліся, што Злучаныя Штаты застаюцца адданымі дапамозе ў дасягненні абмену ваеннапалоннымі, вызваленні цывільных зняволеных і вяртанні прымусова перамешчаных украінскіх дзяцей».
Пры гэтым, канстатуюць аналітыкі ISW, Пуцін прапанаванае Трампам спыненне агню на фронце прадаўжае адхіляць - нягледзячы на «згоду на пэўную форму спынення ўдараў па энэргетычнай інфраструктуры і ў Чорным моры».
«У справаздачах ЗША аб абедзвюх сустрэчах з расейскай і ўкраінскай дэлегацыямі адзначаецца, што Трамп «патрабуе спыніць забойствы з абодвух бакоў» у вайне «як неабходны крок да дасягнення моцнага мірнага ўрэгулявання» - магчыма, маючы на ўвазе безумоўнае 30-дзённае агульнае спыненне агню на лініі. Сталае зацягванне і незгаворлівасць Пуціна перашкаджаюць намаганням Трампа забяспечыць працяглае і стабільнае мірнае ўрэгуляванне», – гаворыцца ў матэрыяле.
Больш за тое, нават «пагадзіўшыся» на спыненне агню ў Чорным моры, Крэмль заявіў, што не будзе выконваць дамоўленасці, пакуль не будуць знятыя санкцыі з расейскага дзяржаўнага аграбанка «Рассельгасбанк» і іншых нявызначаных фінансавых устаноў, задзейнічаных у міжнародным гандлі прадуктамі харчавання і ўгнаеннямі. У Крамлі таксама патрабуюць аднаўлення падключэння «Рассельгасбанка» і іншых нявызначаных фінансавых арганізацый да SWIFT і зняцця абмежаванняў на транзакцыі гандлёвага фінансавання. Акрамя таго, Крэмль запатрабаваў скасавання санкцый, што абмяжоўваюць кампаніі, якія вырабляюць і экспартуюць прадукты харчавання і ўгнаенні, і іх страхавых кампаній, скасавання абмежаванняў на абслугоўванне суднаў у партах і санкцый супраць суднаў, якія працуюць пад расейскім сцягам і займаюцца гандлем харчаваннем і ўгнаеннямі, а таксама зняцця абмежаванняў на пастаўку ў Расею сельскагаспадарчай тэхнікі і іншых інструментаў, якія выкарыстоўваюцца ў вытворчасці прадуктаў харчавання.
«Злучаныя Штаты не пайшлі на такія патрабаванні па паслабленні санкцый у дачыненні да Расеі, калі было ўзгоднена «збожжавае пагадненне» ў ліпені 2022 года», – падкрэслілі аналітыкі.
У справаздачах Белага дома і Крамля аб амерыкана-расейскіх сустрэчах адзначалася, што «Злучаныя Штаты дапамогуць аднавіць доступ Расеі да сусветнага рынку для экспарту сельскагаспадарчай прадукцыі і ўгнаенняў, знізіць выдаткі на марское страхаванне і пашырыць доступ да партоў і аплатных сістэм для такіх аперацый», але ў справаздачы ЗША не было выразных фармулёвак ад папярэдніх санкцыях ЗША.
Аналітыкі таксама выказалі здагадку, што ЗША, магчыма, вымушаныя будуць супрацоўнічаць з Еўрапейскім Звязам у мэтах скасавання некаторых санкцый і абмежаванняў у дачыненні да расейскіх сельскагаспадарчых, фінансавых і гандлёвых арганізацый, каб аднавіць сувязь Расеі з міжнароднымі рынкамі сельскагаспадарчай прадукцыі і ўгнаенняў.
«Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп адказаў на пытанне аб тым, што ЗША здымуць некаторыя санкцыі з Расеі да таго, як Расея ўвядзе захады ў Чорным моры, і заявіў, што ЗША разглядаюць магчымасць зняцця некаторых санкцый супраць Расеі. Падпісанне першапачатковага збожжавага пагаднення ў ліпені 2022 года не патрабавала паслаблення санкцый, а аднаўленне збожжавай угоды, імаверна, таксама не патрабуе папярэдняга паслаблення санкцый. Устанаўленне часовага рэжыму спынення агню ў Чорным моры не мае патрэбы ў папярэднім паслабленні санкцый», – мяркуюць у ISW.
У той жа час аналітыкі адзначаюць «расплывістасць» заяў Крамля і назапашванне Масквой дадатковых умоў, аб якіх не згадваецца ў заявах ЗША і Украіны.
«Афіцыйныя заявы Крамля расплывістыя, прадугледжваюць патрабаванні да спынення агню, якія не згадваюцца ні ў афіцыйных заявах Злучаных Штатаў, ні Украіны, і пакідаюць месца для рознагалоссяў паміж бакамі, якія будуць уцягнутыя ў тлумачэнне пагадненняў, зняцця санкцый і маніторынгу магчымых парушэнняў. У афіцыйнай расплывістай заяве Крамля ідзе размова аб канкрэтных санкцыях і абмежаваннях, якія Крэмль патрабуе ад Захаду папярэдне скасаваць, а таксама аб канкрэтных прыцягнутых фінансавых арганізацыях і кампаніях. У заяве Крамля таксама не пазначаныя суб'екты, якія будуць інтэрпрэтаваць параметры гэтых абмежаванняў, кантраляваць зняцце гэтых абмежаванняў і правяраць выкананне ўсімі бакамі», – гаворыцца ў матэрыяле.
Аналітыкі таксама дадалі, што Зяленскі растлумачыў, што Украіна, ЗША і Расея выступілі з асобнымі заявамі праз тое, што на амерыкана-ўкраінскіх сустрэчах не абмяркоўваліся дамоўленасці ЗША і Расеі садзейнічаць аднаўленню доступу Расеі да сельскагаспадарчых і гандлёвых рынкаў.